Erg veel is het niet, wat er over mijn werk of exposities is geschreven. Bovendien ben ik wat dit betreft nogal slordig en zeer kritisch. Als een recensent over een schilderij met duidelijke verwijzing naar het surrealisme zegt dat Salvador Dali een veel betere schilder is, wat moet je dan nog?
Het meest veelbesprokene stukje stond ooit -in 1986- in het dagblad van het Noorden en draagt de kop ‘kunstenaar Theo van Egeraat haalt schilderijen weg uit expositie’. Daarin staan ook allemaal bedenksels die kant nog wal raken en die vervolgens een eigen leven gaan lijden. Op 2 september 2023 zond radionoord een item uit over dit artikel en werd door de journalist uit het artikel van 1986 geciteerd terwijl hij notabene een paar weken ervoor met mij nog een gesprek had over het schilderij dat aan de basis lag van deze rel. Maar eigenlijk werd het voorval gewoon gebruikt voor hun stokpaardje. De twee verslaggevers wilden even aantonen dat onenigheden toen nog op fatsoenlijke wijze werden uitgewisseld -met wederzijds respect- terwijl dat nu door de social media altijd gepaard moet gaan met schelden en dreigen.
Maar goed ik ga kijken of en waar ik nog wat stukjes kan vinden.
Dit topic is dus voorlopig ‘under construction’.


RTV-Noord
2 september 2023 (27 jaar later)
Het doek was gemaakt als ‘vlammend protest tegen de kindersterfte in de Sahel.’ Hangend op een ziekenhuisafdeling was het volkomen misplaatst, vond de directeur van het Diaconessenhuis. Hij greep in. Ook op deze dag een kunstrel, maar dan zonder het versterkend effect van sociale media, we schrijven 2 september 1986.

Kunstenaar Theo van Egeraat kan ook nu, 37 jaar later, nog altijd niet goed begrijpen waarom dit schilderij destijds moest wijken. Het leidde tot een gepassioneerde uitwisseling van argumenten. De directeur dr. J. Rodenburg hield voet bij stuk. Zeker, de dood kwam regelmatig langs op deze afdeling, gelegen op de vierde verdieping. Maar diverse bezoekers klaagden bij hem: de afbeelding was van een directheid, waar ze niet om hadden gevraagd.
Rodenburg besloot daarop het kunstwerk terstond te verwijderen. Maker Theo van Egeraat nam daarna op zijn beurt alle tentoongestelde schilderijen terug, ‘ontsteld, bedroefd, kwaad maar toch nog redelijk.’ Einde expositie, die tot eind september zou duren. De kunstenaar, inmiddels een dagje ouder maar nog altijd volop aan het werk, kan zich de controverse nog goed heugen.
Hij besloot om destijds geen rechter om een oordeel te vragen, geen kort geding te voeren over de kwestie, vanwege wat hij omschrijft als ‘de kwetsbaarheid van het ziekenhuis’. Hij vindt nog altijd dat lijden en sterven hoort bij het leven, ‘dat moet je niet wegstoppen, al helemaal niet in een ziekenhuis, waar de dood hóórt bij het dagelijks leven.’
In het Nieuwsblad van het Noorden van die dag schrijft de kunstredactie dat Van Egeraat onthutst is, dat een schilderij inzet van een conflict kon worden. Immers, als televisiekijker en krantenlezer worden we ‘dagelijks overspoeld met nog veel gruwelijker beelden van stervende kinderen in Afrika.’ In een ziekenhuis ‘mag die maatschappelijke werkelijkheid inzet van discussie zijn.’
De compositie van het gewraakte schilderij is ontleend aan de ‘Piéta’ van Michelangelo in de Sint Pieter van Rome. Maria heeft haar van het kruis genomen zoon Jezus op schoot genomen. Op het schilderij van Van Egeraat is dat een zwart jongetje, van honger gestorven. De moeder blijkt zelf een skelet. Een confronterend schilderij.
Directeur Rodenburg kreeg naar eigen zeggen ‘dringende verzoeken het schilderij weg te nemen’. Hij voldeed daaraan met als belangrijkste argument dat de meeste ziekenhuisbezoekers en patiënten niet uit vrije wil in het gebouw komen. Een dergelijk schilderij ‘kan extra deprimerend werken’. Bovendien: ‘wij zijn een ziekenhuis voor de patiënten en daarom moeten we ons ook naar hun wensen richten’.
Op deze dag in 1986 haalde Theo van Egeraat ‘ontsteld, bedroefd, kwaad maar toch nog redelijk’, al zijn werk weg. Uit de correspondentie die hij heeft bewaard, blijkt dat er met passie maar respectvol argumenten werden gewisseld. Dat is het verschil met de kunstrel vorige week in deze rubriek: in 2015 ging de controverse gepaard met scheldpartijen en uiteindelijk een aangifte wegens bedreiging.